KNB

Historia W 1978 roku z inicjatywy dr Włodzimierza Chętnickiego i czterech studentów biologii zostało założone Koło Naukowe Biologów (KNB). Pasje i entuzjazm tej małej grupki osób szybko przyciągnęły studentów nie tylko Uniwersytetu, ale także Politechniki i ówczesnej Akademii Medycznej.

Pozwoliło to na organizację w latach 80-tych licznych obozów naukowych, m.in. w Gorcach, Bieszczadach i Puszczy Knyszyńskiej, podczas których głównymi obiektami badawczymi były małe ssaki, a nad Biebrzą i Narwią – ptaki siewkowe. Koniec lat 90-tych to czas intensywnych badań naukowych i edukacyjnych związanych z płazami. Wśród licznych inicjatyw herpetologicznych należy wymienić badania w Wigierskim Parku Narodowym, Suwalskim Parku Krajobrazowym, Parku Krajobrazowym Pojezierza Iławskiego, Biebrzańskim Parku Narodowym, Puszczy Romnickiej i Nadmorskim Parku Krajobrazowym. Kolejne lata przyniosły m.in. zainteresowanie populacjami wilka i rysia w Puszczy Augustowskiej oraz wpływem norki amerykańskiej na ptaki gniazdujące nad Biebrzą.

Ostatnie dziesięć lat działalności KNB to nadal bardzo intensywna działalność naukowa, jak również przedsięwzięcia popularyzujące naukę. Badania w latach 2007-2016 skupione były wokół zagadnień herpetologicznych, ornitologicznych i entomologicznych. Rozpoczęta w 2002 roku i wciąż kontynuowana „Akcja Płotki”, polegająca na czynnej ochronie płazów w Narwiańskim Parku Narodowym podczas ich wiosennych migracji do miejsc rozrodu, przyniosła bardzo wymierne korzyści dla tej zagrożonej grupy zwierząt. Na podstawie zgromadzonych przez Kołowiczy danych, odcinek drogi w okolicach mostu we wsi Baciuty został wytypowany jako jedno z miejsc budowy przepustów w ramach europejskiego projektu „Ochrona płazów na obszarach Natura 2000 w północno-wschodniej Polsce” realizowanego przez Stowarzyszenie Człowiek i Przyroda. Budowa przejść dla płazów w czasie ich migracji została zrealizowana jesienią 2014 roku. Od 2015 roku KNB, jako jeden z podmiotów wspomnianego projektu, realizuje monitoring i czynną ochronę płazów w Biebrzańskim Parku Narodowym (BPN). Obecnie w BPN Kołowicze prowadzą także badania mające na celu ocenę śmiertelności kręgowców na Carskiej Drodze.

Kolejnym ważnym elementem działalności KNB są badania ornitologiczne, które znalazły uznanie w skali ogólnokrajowej. W 2016 roku Wydział Biologiczno-Chemiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Wydział Biologii Uniwersytetu Gdańskiego, Wydział Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Jagiellońskiego, Oddział Terenowy Fundacji Akcja Bałtycka Kaliszany, Śląskie Towarzystwo Ornitologiczne oraz Stowarzyszenie Carpatica zawarły porozumienie o powołaniu sieci naukowej pod nazwą Krajowa Sieć Stacji Obrączkowania Ptaków (KSSOP). W ramach zadań KSSOP Koło Naukowe Biologów prowadzi prace obozu obrączkowania ptaków „Akcja Siemianówka”. Jest to największy stały śródlądowy punkt obrączkowania ptaków w Polsce, który od 2002 roku przyciąga wielu entuzjastów z kraju, jak i zza granicy. Walory przyrodnicze i organizacyjne obozu zostały wielokrotnie docenione przez Stację Ornitologiczną Polskiej Akademii Nauki w Gdańsku i to właśnie na Podlasiu w latach 2007-2008 i 2012-2016 odbyły się praktyczne części kursu obrączkarskiego.

Wśród akcji ornitologicznych warte podkreślenia są również badania wpływu ekranów akustycznych na śmiertelność ptaków, monitoring zimującej awifauny dorzecza Narwi, jak też udział w ogólnopolskiej akcji zimowego obrączkowania ptaków „Karmnik”. Tematy entomologiczne w działalności KNB pojawiły się od 2014 roku i skupiły się na zagadnieniach wpływu parazytoidów na populacje pająków oraz badaniu obcego w faunie Polski gatunku muchówki, pryszczarka robiniowego. Ważnym doświadczeniem był też udział w projekcie realizowanym przez Stowarzyszenie Czysty Świat dotyczącym czynnej ochrony motyla modraszka ariona. Obok regularnych badań w działalności KNB pojawiły się również zagadnienia lichenologiczne oraz teriologiczne prowadzone we współpracy z pracownikami Instytutu Biologii UwB, Zakładu Badania Ssaków w Białowieży i Uniwersytetu Adama Mickiewicza. Członkowie Koła uczestniczyli także w wymianie polsko – niemieckiej, która obejmowała badania z zakresu hydrobiologii i fitosocjologii na rzece Havel i Biebrzy.

Prowadzone w latach 2007-2016 badania były prezentowane na 20 konferencjach naukowych, z których XI Ogólnopolski Przegląd Działalności Studenckich Kół Naukowych Przyrodników (2007 r.) oraz Konferencja Ornitologia połączona z II Zjazdem Krajowej Sieci Obrączkowania Ptaków (2015 r.) zostały zorganizowane przez KNB. Prezentowane przez członków KNB wyniki badań zdobyły liczne nagrody i wyróżnienia, a napisane w tym okresie prace naukowe, streszczenia pokonferencyjne i recenzje książek liczą 86 pozycji.

Ważnym elementem aktywności KNB jest również działalność popularyzująca naukę. Członkowie Koła co roku prowadzą zajęcia w ramach Podlaskiego Festiwalu Nauki i Sztuki, Dni Akademickich, Nocy Biologów i Dni Otwartych IB. W 2013 roku KNB reprezentowało z wielkim sukcesem Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB na Pikniku Naukowym w Warszawie. O swoich pasjach i badaniach studenci z Koła opowiadają często także w mass mediach.