Trzmiel kamiennik (Bombus lapidarius)

Kamiennik to taki latający puszek

– ma czerwone spodenki i czarny brzuszek…

Ogólna charakterystyka: Trzmiel kamiennik należy do rodziny pszczołowatych (Apidae). Królowe tego gatunku osiągają wielkość od 18 do 22 mm, robotnice od 9 do 17 mm, a samce są najmniejsze – mają od 10 do 15 mm. Ciało tych pszczół pokryte jest czarnymi włoskami, a ostatnie segmenty odwłoka są czerwono-pomarańczowe. Samce wyróżniają się  żółtymi włoskami na twarzy i przedtułowiu.

Długość języczka: Gatunek krótkojęzyczkowy.

Pojaw:  Aktywny od wczesnej wiosny (marca – kwietnia) do października. Zimują jedynie młode królowe, które wykluły się podczas sezonu. Poprzednia królowa wraz z samcami umiera. Nowe królowe hibernują samotnie, często pod korzeniami drzew.

Uspołecznienie: Gatunek społeczny. W rodzinie trzmieli istnieją trzy kasty: płodna królowa, sterylne robotnice oraz płodne samce. Królowa tworzy duże, jednoroczne rodziny, liczące od 100 do ponad 500 osobników.

Siedlisko: Gatunek charakterystyczny dla terenów otwartych, stanowisk murawowych. Występuje również w górach do wysokości 1200 m n.p.m.

Rośliny pokarmowe: Oblatuje kwiaty roślin z ponad 360 gatunków. Preferuje kwiaty o  żółtych kolorach, a także nektar kwiatów z rodziny astrowatych (Asteraceae). Robotnice przenoszą pyłek do gniazda za pomocą koszyczków umieszczonych na tylnych odnóżach.

Miejsce gniazdowania: Gniazda zakłada najchętniej pod kamieniami, ale także w ziemi, opuszczonych norkach gryzoni, rzadziej w starych murach lub skrzynkach dla ptaków.

Pasożyt gniazdowy: Trzmielec czarny (B. rupestris):

Jest to gatunek bardzo przypominający trzmiela kamiennika. Są to owady kukułki – podrzucają swoje jaja do kolonii B. lapidarus. Na początku lata samica B. rupestris wchodzi do gniazda i zabija królową. Po udanym wtargnięciu składa jaja, którymi opiekują się robotnice B. lapidarus, po czym umiera w gnieździe. Istnieją również doniesienia, że królowa nie zawsze jest zabijana przez kukułkę, a jedynie „zniewalana” – wówczas obie samice są oporządzane przez robotnice.

Występowanie w Polsce: Jest gatunkiem pospolitym, obecnym na terenie całego kraju.

Ochrona gatunkowa w Polsce:

Europejska Czerwona Lista IUCN : LC – najmniejszej troski

Polska Czerwona Lista: nie figuruje

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z 2016 r. gatunek jest częściowo chroniony

Czy wiesz, że…

Trzmiel kamiennik jako jedyny z polskich gatunków posiada po stronie brzusznej tylko dwa segmenty zabarwione na czerwono, a nie 3 lub więcej jak pozostałe gatunki.

NASZE OBSERWACJE 😉

Trzmiel kamiennik był przez nasz Zespół licznie obserwowany na łąkach kwietnych w Białymstoku, Bydgoszczy oraz Łodzi.

Źródła:

1.      Nieto i in.. 2014. European Red List of Bees.

2.      Krzysztofiak i in.. 2004. Trzmiele Polski – przewodnik terenowy.

3.      Sikora i in.. 2018. Pszczoły w mieście. Trzmiele Wrocławia. Wydanie 1.

4.      Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2016 poz. 2183)

Autorzy: Patrycja Bielawiec, Karolina Wróbel